Met 90 ambulances naar 13 ziekenhuizen
Officier van Dienst-Geneeskundig blikt terug op de Poldercrash
Door: Richard Voorneman (GHOR Kennemerland) Foto's: Jeffrey Koper
Soms zijn incidenten zo groot dat ze landelijk nieuws worden. En ook leiden tot organisatieveranderingen. Zo’n incident was voor de regio Kennemerland de z.g. Poldercrash; een ernstig vliegtuigongeluk in februari 2009 met grote, langdurige impact op betrokkenen, hulpverleners en adviseurs binnen de regio. OvD-G Raymond Icke was erbij en blikt terug.
16 jaar geleden was Raymond Icke betrokken bij de afhandeling van de Poldercrash van 25 februari 2009. Bij de crash stortte een Boeing 737-800 van Turkish Airlines neer op een akker voor de Polderbaan en brak daarbij in drie stukken. Daarbij kwamen negen van de 136 passagiers om het leven.
Hoe blik je erop terug?
"Ook nu kijk ik met een goed gevoel terug op hoe we onder moeilijke omstandigheden keihard met elkaar hebben gewerkt tijdens dit incident. Alle betrokken hulpdiensten hebben hier goed met elkaar samengewerkt. En bleek, zoals vaak, de inzet van burgerhulpverleners ter plaatse van grote waarde. Zo kwam een boer die bij de rampplek werkte al vrijwel meteen met een tractor met oplegger aangezet om slachtoffers naar de verharde weg te vervoeren. Zijn bijdrage was ongelooflijk belangrijk, want ambulances kunnen niet rijden door de kleffe kleigrond van de Haarlemmermeerpolder."
Wat was jouw rol tijdens dit incident?
"Ik ben ingezet als OvD-G, Officier van Dienst Geneeskundig. Bij dit incident werden in totaal drie OvD-G’s ingezet, en dat was geen overbodige luxe. Als OvD-G ben je namens de geneeskundige hulpverlening de hoogst leidinggevende op het plaats incident. Als drietal waren we binnen een half uur bij het neergestorte vliegtuig. We werden gedrieën gealarmeerd omdat er sprake was van een zeer groot incident. Wat mij is bijgebleven is de onverwachtse stilte op de plaats van het incident. Ook viel op dat er geen brand was. Ik zag passagiers op de akker lopen richting een nabijgelegen boerderij. Bij twee boerderijen in de buurt kon al snel een z.g. gewondennest worden ingericht, een plaats om beschut eerste hulp te kunnen verlenen door aangesnelde ambulancemedewerkers", vertelt Raymond.
Hoe gingen jullie te werk?
"We verdeelden het incidentterrein in vijf zones en verdeelden die zones onderling. Daardoor konden we optimaal werken. Dat was nodig, want uit het hele land reden ambulanceploegen af en aan om acute hulp te verlenen. Tijdens dit incident zijn in totaal 90 ambulances en drie GNK-C (geneeskundige combinaties), drie Mobiele Medische Teams en één motorambulance ingezet. Om iedereen zo goed mogelijk te kunnen helpen werden de slachtoffers uiteindelijk in dertien verschillende ziekenhuizen opgevangen. Om kwart voor 3 (’s middags) werd de laatste patiënt vanuit het gewondennest naar het ziekenhuis vervoerd. Aanvankelijk werden tientallen passagiers opgevangen in sporthal De Wildenhorst in Badhoevedorp dat als opvanglocatie was ingericht. Toch werden ook deze passagiers in een later stadium alsnog naar een ziekenhuis gebracht voor controle".
En toen was het klaar?
"Geenszins. De Poldercrash heeft naast de impact op alle slachtoffers en betrokkenen ook een grote impact gehad op de hulpverleners en onze organisatie. Er volgden vele onderzoeken naar de afhandeling van het incident, onder andere door de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, in samenwerking met de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daarbij werd onder meer de organisatie van de zorg ter plaatse bij de ramp en de mate waarin we voorbereid zijn op deze vorm van rampenbestrijding in het algemeen kritisch tegen het licht gehouden. Dit heeft onder meer geleid dat de hulpdiensten na enige jaren zijn afgestapt van het GNK-C-concept. Bij een incident van deze omvang werken we tegenwoordig volgens de GGB-structuur, Grootschalige Geneeskundige Bijstand. Ook heeft dit incident tot bijvoorbeeld aanpassingen geleid in het beleid met betrekking tot het gewondennest (tegenwoordig gewondenverzamelplaats)."
Tot slot, wat zie jij als kenmerkend voor OvD-G’s binnen de regionale crisisorganisatie van Kennemerland?
"Het is in alle opzichten een heel gemêleerde groep; zowel qua man/vrouwverhouding, maar ook qua achtergrond. In onze OvD-G-pool zitten zowel collega’s die zijn opgeleid als ambulanceverpleegkundige, maar ook als ambulancechauffeur of meldkamercentralist. Die mix vind ik waardevol; iedereen neemt zijn eigen vakkennis mee. Kenmerkend is dat de meeste mensen die kiezen voor deze functie dat ook langdurig doen, naast hun normale werk. Ik ben inmiddels alweer 20 jaar OvD-G en daarnaast ook 16 jaar ACGZ (Algemeen Commandant Geneeskundige Zorg), een crisisfunctie waarin ik mij juist meer richt op de effecten buiten het directe plaats incident."