Dagboek van een OvD-G in opleiding
Tekst: Klaas Bunschoten, OvD-G van GHOR Flevoland & Gooi en Vechtstreek
Het is zondagavond, half tien, de nieuwe Officier van Dienst – Geneeskundig (OvD-G) in spé appt dat hij is aangekomen bij de politieacademie in Ossendrecht, Noord-Brabant. Klaas Bunschoten uit Dronten, start de volgende dag zijn oefenweek om klaargestoomd te worden tot OvD-G. In deze week leren hij en de andere cursisten competenties op het gebied van leidinggeven, analytisch vermogen, oordeelsvorming en (multidisciplinair) samenwerken. Klaas gaat hierna als OvD-G aan de slag voor de GHOR Flevoland & Gooi en Vechtstreek.
Officieren van Dienst Geneeskundig (OvD-G) gaan ter plaatse naar een incident als er wordt opgeschaald naar een GRIP 1. Om OvD-G's zo goed mogelijk voor te bereiden op allerlei scenario's van situaties die ze kunnen aantreffen, is er een speciale opleidingsweek.
De OvD-G, één van de GHOR-crisisfuncties, gaat naar de plaats van het incident en werkt daar samen met andere Officieren van Dienst (OvD's) van de brandweer, politie en bevolkingszorg. De OvD-G zorgt voor afstemming met de verschillende hulpdiensten en coördineert de benodigde geneeskundige hulp ter plaatse
Naast de trainingslocatie zit het hotel en restaurant waar alle aanstormend OvD-G'en en OvD-P'en (van de politie) verblijven inclusief alle trainers en tegenspelers. Klaas heeft er zin in: “Het is een gezellige, grote groep cursisten en hopelijk ronden we allemaal aan het einde van de week de opleiding af”.
Dag 1
“Op de eerste dag stond het doorlopen van de BOB-structuur (Beeldvorming, Oordeelsvorming en Besluitvorming) centraal. In verhouding zijn er meer OvD’s van de politie dan de geneeskundige tak, daarom kon ik de eerste dag gelijk al drie casussen oefenen met verschillende scenario's. Zo startten we met een sneltrein die op een auto was gebotst, waarvan kinderen bekneld zaten in de auto en er zaten nog eens 120 personen in de trein die een noodstop moest maken. Een ander scenario was en kettingbotsing tussen een touringcar en vier auto's waarvan een auto in de brand stond. Bij dit scenario waren er (fictief) meerdere slachtoffers, waaronder ook twee overleden en mogelijk een groep van twintig Oekraïense kinderen. Juist een situatie waarin niet alle feiten duidelijk zijn en hoe je daarmee omgaat, maken dit soort casussen leerzaam. Waaraan moet je allemaal denken? Een waarmee moet je rekening houden? Het laatste scenario van de eerste dag was een grote brand in een buurthuis met 75 minder zelfredzame bewoners. En in de kelder van het gebouw zaten vermoedelijk nog twintig jongeren.” “Na iedere casus werd er kort geëvalueerd, het voelde als een heel veilige leeromgeving. Je bouwt toch spanning op in aanloop naar zo'n oefenweek. Na de eerste dag vielen er gelukkig al wat puzzelstukjes op zijn plaats. Ik moest enorm uit mijn comfortzone omdat ik regulier ambulancewerk op de automatische piloot doe en ik nu weer overspoeld werd met nieuwe informatie en prikkels.” “Dag 1 zit erop! Het was intensief, maar ook heel leuk. We sluiten met elkaar de dag af met een drankje en duiken daarna gelijk ons bed in. Gelukkig is de catering uitstekend, dus morgen weer knallen!”
Dag 2
“Ik heb heerlijk geslapen, ik ben iemand die z'n ogen dichtdoet en gelijk slaapt. Maar eerlijk is eerlijk, mijn lichtje ging gisteren wel wat sneller uit dan gewoonlijk. Het is toch intensief zo'n eerste dag!”
“Om 7.00 zaten we aan het ontbijt de eerste dag na te bespreken en om 7.30 kregen we de briefing waarna ik met mijn coach op weg ging naar het eerste scenario van de dag. In totaal stonden er vier op de planning waar ik de rol van OvD-G beoefede. Bij drie andere scenario's fungeerde ik de rol als tegenspeler, zodat mijn andere ‘klasgenoten’ konden oefenen als OvD-G. Vandaag stond echt in het teken van het opzetten van alle acute processen en bedenken wat er per proces bij komt kijken. Van triage tot het vervoer van slachtoffers naar de ziekenhuizen. Verder hebben we in het CoPI (Commando Plaats Incident) de multidisciplinaire samenwerking beoefend. En na het avondeten legde een OvD-P de processen van de politie uit en werden de taken van de politie een stuk duidelijker.”
“Ik vind alle medecursisten heel leergierig en er heerst een positieve sfeer, dat geldt ook voor de trainers. Er wordt veel motiverende feedback aan elkaar gegeven, dat maakt het leren en oefenen prettig. Na een lange dag ben ik blij dat het om is, er komen zoveel nieuwe prikkels op je af. Dus je bent ook echt af na zo'n dag. Je wilt het goed doen en alle theorie toepassen, dus je hoofd staat de hele dag aan. Het motiveert om te horen dat je groeit!”
Dag 3
“Vandaag haakten er zes Rotterdamse OvD-G's aan, zij hebben de opleiding een paar jaar geleden gedaan en waren vandaag onze tegenspelers. Ik was vandaag minder vaak zelf aan het oefenen, omdat we met een grotere groep waren. Maar omdat er ook ervaren functionarissen waren aangehaakt, was het ontzettend leerzaam om mee te kijken.” "Er is een goede opbouw in de moeilijkheidsgraad van de scenario's, deze worden steeds uitgebreider. Naast de acute processen, moeten ook de publieke processen worden opgezet. Dit zijn de GGD-processen, namelijk: medische milieukunde, psychosociale hulpverlening, infectieziektebestrijding en gezondheidsonderzoek na rampen.” “Door de uitgebreidere scenario's was het vandaag ook intensiever omdat er zoveel tegelijk gebeurt waar je als OvD-G iets mee moet. Mijn eigen groei zit de afgelopen dagen vooral in effectief communiceren. Waar ik maandag nog wat langdradig was, ben ik nu al een stuk bondiger. De uitvraag en het doorvragen bij aanvang van een melding om een duidelijk beeld te krijgen, doe ik nu completer.Al met al wat het weer een zeer leerzame dag en waren de weergoden ons ook goed gezind, want de zon scheen alle dagen volop! Ik heb gehoord dat dit bij andere examenweken ook wel eens anders kan zijn...”
Dag 4
“Dit was de laatste trainingsdag waarin ik weer vol met scenario's aan de slag ging. Een belangrijke les vond ik dat je een bepaalde mate van chaos moet accepteren. Je oefent in zo'n hard tempo allerlei situaties en je staat continu aan en je bent erop gefocust alles te willen onthouden en goed te doen. En daar komt af en toe wat chaos bij kijken, dus dat accepteren hoort erbij en dat zal tijdens een echte GRIP-opschaling ook het geval zijn.”
“Ik duik op tijd mijn bed in en kijk nog even voetbal, maar dat zal ik wel niet zo lang volhouden. Ik heb afgelopen dagen veel lovende woorden ontvangen en er hard voor gewerkt, dus ik ga met vol vertrouwen de examendag in. Overigens wel met gezonde spanningen!”
Dag 5
De dag dat je wist die zou komen... de dag van het examen!
“Ik stond vandaag als eerste op de planning. Met de slaap nog in mijn ogen, luisterde ik naar de melding. Gelukkig stond ik vanaf dat moment gelijk aan en ik voerde mijn rol uit zoals ik dat de afgelopen dagen had geoefend. Daarna kon ik door naar mijn eindgesprek: een uitgeschreven casus met 15 minuten voorbereidingstijd. Tijdens dit gesprek moest ik mijn aanvalsplan beargumenteren en werden verdiepende vragen gesteld. En ondanks dat ik een goed gevoel had over beide onderdelen, namen de zenuwen de overhand tijdens het wachten! De woorden en het handgebaar brachten mij snel uit mijn verlossing: "gefeliciteerd, je bent geslaagd”.”In de jaren negentig deden zich enkele rampen voor, zoals de Vuurwerkramp in Culemborg (1991) en de Bijlmerramp (1992), waarbij bleek dat de samenwerking tussen verschillende medische diensten niet optimaal was. Ook verschenen er kritische inspectierapporten, van de Inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding (later: Inspectie Openbare Orde en Veiligheid, nu: Inspectie Veiligheid en Justitie) en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (nu: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd). De verantwoordelijkheid voor de geneeskundige hulpverlening bij rampen bleek te versnipperd en er was weinig bestuurlijk draagvlak voor de manier van werken van dat moment.
“Afgelopen week heb ik veel mogen oefenen en veel geleerd. Meekijken en leren van de Rotterdamse collega's was heel leerzaam: ze namen je echt mee in hun gedachtegang. Nu kan ik gaan meedraaien in het piketrooster van de OvD-G's in Flevoland en Gooi en Vechtstreek. Voordat ik echt ‘losga’, draai ik twee diensten mee zodat ik de logistieke en praktische zaken meekrijg. Aan al het ambulancepersoneel wil ik zeker meegeven dat dit een mooie en uitdagende opleiding is. Je bent niet bezig met direct patiëntencontact, maar vooral de processen daaromheen. Je hebt een overzichtsfunctie waarin je leert te anticiperen op het onverwachte. Voorafgaand aan de oefenweek volg je drie studiedagen plus zelfstudie, maar tijdens de oefenweek vallen alle puzzelstukjes op z'n plaats!”