De GHOR in het kantelmoment

In februari van dit jaar ging er een schok door de NAVO. Bij monde van de Amerikaanse minister van defensie Pete Hegseth werd duidelijk dat Europa meer op eigen benen moet gaan staan bij het borgen van de eigen vrede en veiligheid. Tijdens de NAVO-top in juni werd dit bezegeld in het Pact van Den Haag. De bondgenoten gaan tot 5% van hun BNP investeren in defensie waarvan 1,5% voor brede weerbaarheid. Dit is een historisch kantelpunt dat ook effect heeft op de GHOR.

Tot een jaar geleden sprak haast niemand over civiele bescherming of civiele verdediging laat staan maatschappelijke weerbaarheid. Tegenwoordig kun je er niet omheen en kom je overal in de media begrippen tegen als weerbaarheid en “whole of society approach”. We voelen immers steeds meer aan den lijve de effecten van klimaatverandering, cyberdreigingen, pandemieën en de dreiging van gewapende conflicten in Europa.

Twee jaar geleden werd ik gevraagd om voor het NIPV een verkenning op maatschappelijke weerbaarheid in de context van crisisbeheersing uit te voeren. Voor het versterken van maatschappelijke weerbaarheid is het zaak gebruik te maken van het brede maatschappelijk vermogen. Dat betekent volledig gebruik maken van de capaciteiten van overheid, hulpdiensten, bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijk middenveld (NGO’s), en burgervrijwilligers. Geadviseerd wordt om netwerken te smeden, capaciteiten in kaart te brengen en te trainen en oefenen.

Laat netwerkvorming nu juist de kracht van de GHOR zijn. De GHOR is 25 jaar geleden, nog ruim voor de vorming van de veiligheidsregio’s, opgericht om ervoor te zorgen dat ketenpartners in de gezondheidszorg goed samenwerken. De GHOR heeft een essentiële rol in de crisisvoorbereiding binnen het netwerk. Daarmee loopt de GHOR in het denken van crisisbeheersing als een netwerkopgave voorop.

De kanteling van dit moment betekent een heroriëntatie op het netwerk. Het bestaande netwerk kan verder uitgebouwd worden met minder vanzelfsprekende partners uit het bedrijfsleven, maatschappelijk middenveld, reservisten, vrijwilligers en burgerinitiatieven.

De GHOR is voor het grote publiek niet altijd zichtbaar maar is achter de schermen van onschatbare waarde. De GHOR is de regisseur van een medische dans die als het zover komt in perfectie uitgevoerd moet worden. Als de dans ten einde is wordt voor de dansers en het orkest uitgebreid geapplaudisseerd en blijft de regisseur op de achtergrond. Het kantelpunt biedt de GHOR een kans om het podium te vergroten, meer dansers toe te laten en meer voor het voetlicht te treden. De GHOR heeft voldoende mensen met kwaliteit, ervaring en instrumentarium om nu de regie te pakken. Paul Gelton Programmadirecteur versterken maatschappelijke weerbaarheid NIPV