Van onbekend naar onmisbaar

Als je werkzaam bent voor de GHOR dan ben je verzekerd van de noodzaak om steeds weer uit te moeten leggen wat je werk is en waarom. Vooral dat laatste kan weerbarstig zijn. Het werkveld is bij de meeste mensen niet bekend. Natuurlijk, ze kennen rampen en grote ongevallen of aanslagen. Maar crisisbeheersing? Voorbereiding op een crisis?

In de zorg bestaat gelukkig meer bekendheid met crisisbeheersing. Een ziekenhuis bereidt zich voor op stroomuitval of wateroverlast, huisartsen op grote toestroom van patiënten en verpleeghuizen op grootschalige evacuatie. Dat daar altijd een verbinding met de veiligheidsregio - en daarmee de crisisstructuur van brandweer, politie, gemeente, openbaar bestuur en andere vitale partners - bij nodig is, is minder bekend. En dat is juist waar de GHOR voor zorgt: verbinding tussen de zorg en deze crisisstructuur. Zo zal bij een grote brand - die overal in het land geregeld voorkomt - de GHOR uitzoeken of er mogelijk kwetsbare objecten in het gebied van de rook of gevaarlijke stoffen zijn, zoals een zorginstelling of 24-uurs opvang voor mensen met een beperking. Met deze organisaties wordt op zo’n moment intensief samengewerkt en worden de vruchten geplukt van het feit dat de zorg en de GHOR elkaar kennen, elkaars taal spreken en elkaar weten te vinden bij nacht en ontij. Zo bleek de GHOR voor de zorg en de veiligheidspartners de afgelopen jaren steeds weer onmisbaar te zijn bij grote calamiteiten en evenementen, maar blijft de inzet van de GHOR zich grotendeels achter de schermen van de veiligheidsregio afspelen.

In de jaren dat ik voorzitter mocht zijn van het landelijk hoofden GHOR overleg was dit steeds een issue. Tijdens de COVID-19 pandemie draaide de crisis onder andere om capaciteit en beschikbaarheid van de zorg. Als GHOR kregen we het verwijt dat we niets deden of konden. Je kunt wel willen verbinden, maar als er geen verband is dan houdt het op en wordt het improviseren. Er zijn in het land diverse noodverbanden aangelegd, met soms zeer oneigenlijke taken en organisatiestructuren bij de GHOR die oplossingen boden, maar uiteindelijk niet houdbaar bleken. Zorg opschalen moet vanuit de dagelijkse basis, want daar zit de expertise, kennis en kwaliteit. Niet vanuit een noodverband. De GHOR zorgt voor de verbinding van die dagelijkse zorgbasis met de crisisstructuur en is daarmee onmisbaar. Want zorg moet altijd doorgaan.

Marjolein Somers Hoofd GHOR Kennemerland 2013 – 2023 Voorzitter landelijk hoofden GHOR overleg 2019 – 2022